بررسی روایت شناختی روح العاشقینِ شاه شجاع

نویسندگان

تقی پورنامداریان

محبوبه خراسانی

چکیده

روح­العاشقین شاه شجاع اثری غنایی از نوع ادبی ده­نامه­هاست که بین قرن­های هفتم تا دهم هجری رواج­گونه­ای داشته است. این نوع ادبی عاشقانه، از ترکیب مثنوی و غزل ساخته شده و مجموعۀ 10 نامه است که عاشق و معشوق به هم می­فرستند. به طور معمول در هر نامه مطلبی طرح می گردد؛ ابراز عشق و طلب عشق در نامه­های اول طرح می­شود و در بخش میانی با طلب رحم و گاه تهدید از سوی عاشق ادامه می­یابد که در پاسخ آن نامه های واکنشی معشوق با مفاهیم ردّ عشق فرستاده می­شود. کنش­های نرم شدن دل معشوق از نقش­مایه­های مایل به پایان روایت است که منجر به کنش وعده­ یا مژدۀ وصال می­شود و سرآخر به وصال می­انجامد. در این مقاله، پس از بررسی روایت و راوی در مباحث روایت­شناسی، به تحلیل روایی روح­العاشقین پرداخته شده و در پایان این نتیجه حاصل آمده است که ساختار روایتی روح­العاشقین با پی­رفت­های تودوروف همخوانی ندارد و الگویی سراسر متضاد با آن را می­سازد. دیگر اینکه این منظومه از مدل تلفیقی درونه­گیری-زنجیره­سازی در دو پی­رفت موجودش استفاده کرده است. و در نهایت، از آنجا که در میان سرایندگان ده­نامه های موجود ادبیات فارسی، شاه شجاع تنها سراینده­ای است که شاه هست، مقام و موقعیت شاهانه­اش بر روایت و راویگری­اش سخت تأثیرگذار بوده است و در ساخت و پرداخت روایت وی بسیار دخالت داشته است؛ به طوری که کنش­های خشمگین شدن، دستور دادن، سرزنش کردن که در ده­نامه­های دیگر از آن معشوق است از عاشق سر می­زند.

برای دانلود باید عضویت طلایی داشته باشید

برای دانلود متن کامل این مقاله و بیش از 32 میلیون مقاله دیگر ابتدا ثبت نام کنید

اگر عضو سایت هستید لطفا وارد حساب کاربری خود شوید

منابع مشابه

بررسی تطبیقی «تبعید روح» در روایت تصوّف اسلامی و گنوسی

باور به تبعید روح از خاستگاه علوی به عالم فرودین، و اعتقاد به لزوم بازگشت روح به موطن اصلی، یک موضوع مشترک در تعالیم گنوسی و آموزه‌­های تصوّف اسلامی است. این مقاله به شیوه تطبیقی ابعاد مختلف موضوع تبعید روح را در اندیشه باطن­‌گرای این دو مکتب بازنموده‌­است. برای نیل به این منظور ابتدا چهارچوب کلی نگاه متصوفه و گنوسیان به مسئله تبعید روح تبیین­ شده و سپس در ضمن تحلیل ساختار و بن‌مایه‌ دو داستان «...

متن کامل

زندگی و آثار شاه بن شجاع کرمانی و طبقه‌بندی سخنان او

ابوالفوارس، شاه بن شجاع کرمانی (درگذشته 288ه.ق) شاهزاده‌ای است که از دنیا روی گرداند و به تصوّف روی آورد. او خود را در طریقت به ابوحفص حدّاد (درگذشته 264ه.ق) منسوب کرده و ابوعثمان حیری (درگذشته 298ه.ق)، از بزرگان متصوّفه، از شاگردان وی بوده است. کتاب او، مرآهالحکماء، در گذر زمان از بین رفته؛ امّا در لابه‌لای کتاب‌های صوفیان، خصوصاً تذکره‌ها، پاره‌ای از سخنان او به صورت پراکنده آمده است. بررسی و ریشه...

متن کامل

منابع من

با ذخیره ی این منبع در منابع من، دسترسی به آن را برای استفاده های بعدی آسان تر کنید


عنوان ژورنال:
مطالعات زبان و ادبیات غنایی

ناشر: دانشگاه آزاد اسلامی واحد نجف آباد

ISSN 2322-3863

دوره 5

شماره 17 2016

میزبانی شده توسط پلتفرم ابری doprax.com

copyright © 2015-2023